İKLİM

İklim:Bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık-nem-hava basıncı-rüzgar-yağış-yağış şekli gibi metaorolojik olayların ortalamasına verilen addır.Hava durumundan farklı olarak iklim bir yerin metaorolojik olayların uzun süreler içinde gözlemler.Bir yerin iklimi o yerin enlemine-yükseltisine-yerşekillerine-kalıcı kar durumuna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır.İklim türleri sıcaklık ve yağış rejimi gibi durumlara bakılarak sınıflandırılabilir.Günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma sistemi Köppen tarafından geliştirilmiş olan Köppen İklim Sınıflandırmasıdır.


Köppen İklim Sınıflandırması:

Köppen iklim sınıflandırması aylık ve yıllık sıcaklıklar-yıllık yağış miktarı-yağışın yıl içindeki dağılışı ve yağış ile sıcaklığın doğal bitki örtüsü ile olan ilişkilerine dayanan bir sistemdir.Bu nedenden dolayı köppen'in sınıflandırması bitki örtüsüne dayalı iklim sınıflandırmasına kabataslak biçimde uymaktadır.Köppen sınıflandırmasına göre iklimler beş ana kuşakta toplanmıştır.Ana kuşaklar A B C D E harfleri ile gösterilmiştir.Bu Ana kuşaklar:

1-Nemli İklim

2-Karasal İklim

3-Musan İklimi

4-Ilıman İklim

5-Soğuk İklimler

Basınç çeşitleri ve özellikleri:

Atmosfer çeşitli gazların karışımıdır.Yer çekiminin etkisinde olduğu için her cisim gibi gazlarında bir ağırlığı vardır.Bu ağırlık yer ve cisimler üzerinde ağırlık olarak kendini gösterir.Buna atmosfer basıncı yada hava basıncı denir.Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır:Yükseklik-Sıcaklık-Yer çekimi-Dinamik Etkenler.

Basınç Merkezlerinin özellikleri:

1-Alçak basınç:1013 milibarda daha az olan basınçlara alçak basınç denir.




2-Yüksek basınç:1013 milibardan daha fazla olan basınçlara yüksek basınç denir.

Basınç yerlerini gösteren haritalara izobar haritaları denir.


Bulut Tipleri:

Bulut:Bir araya toplanarak havada asıltı halinde yüzen milyonlarca minik su damlacığından ya da buz parçacığından oluşmuş bir kütledir.

1-Sirrus:Buz kristallerinden oluşan tüy ya da ince iplikler biçimindeki beyaz bulutlardır.Sirruslar yerden 8 km ya da daha yüksekte oluşur.

2-Kümülüs:Dış çizgileri keskin yoğun kümeler biçimindeki bu bulutların tabanı genellikle düz üst bölümleri kabarık ve yuvarlaktır.Tabanı çoğu kez yerden 1.5 km kadar yüksektedir.ama bütün kümenin yüksekliği birkaç km 'yi bulur.

3-Stratus:Gökyüzünde yol yol ya da yerin üstünde asılı gri bir tabaka gibi görünen genellikle karanlık görünümlü bulutlardır.

4-Cumulonimbus:Dağ ve kuleler biçiminde büyük bir dikine uzanışa sahip yoğun ve koyu bir buluttur.

5-Cirrocumulus:Kum taneleri veya küçük dalgacıklar halinde oldukça küçük kümeciklerden meydana gelmiş ince beyaz ve gölgesiz bulut örtüsüdür.

6-Cirrus:Beyaz renkte çok ince iplikler halinde veya dar şeritler şeklinde bağımsız bulutlardır.Görünümleri lif ve ipek parlaklığındadır.

7-Jet Stream Cirrus:Özellikle yüksek tabanlardaki hava akımlarının şiddetli olduğu bölgelerde cirrus bulutlarının rüzgarında etkisiyle sürüklenirken uzun şekiller alması ile oluşur.

8-Cirrostratus:Gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar ve genellikle Hale olayını meydana getirirler.Bunlar şeffaf-saça benzer-beyazımsı lifler halinde düzgün görünümlü bulutlardır.

9-Altocumulus:Genellikle gölgeli ve beyaz renge sahiptir.Bu bulutlar kısmen lif halinde yayılmış olduğu gibi ayrı ayrı durumda olan ince tabakalar yuvarlak kütlelerden ve tomurcuklardan meydana gelir.

10-Altostratus:Gökyüzünün büyük bir kısmını veya tamamını kapatan çizgili-lif ve düzgün görünüşteki grimsi veya mavimsi renkteki bulut tabakasıdır.

11-Cumulus:Üst kısımları karnıbahar görünümünde olan kümeler halinde dikine olarak gelişen genel olarak yoğun durumda bulunan bulutlardır.

12-Mammatus:Buz parçacıkları ve su yüklü cumulonimbus bulutlarının alt tabakalarında görülür.Meme ucuna benzemektedir.

Bu bulutlardan Nimbostratus 15 gün yağış bırakabilir.



Oluşumlarına Göre yağışlar:


1-Konveksiyonel Yağışlar:Isınarak yükselen hava kütlesi neme doyarak yağışı meydana getirir.

-Oluşan yağışa konveksiyonel yağış denir.

-En fazla ekvatoral bölgede görülen yağış.Orta kuşak karalarında karasal iklim bölgelerinde ilkbahar ve yaz aylarında görülür.Ülkemizde İç Anadolu'da görülür.

-Kısa süreli sağanak yağışlıdır.

-İç Anadoluda görülen bu yağışlara halk arasında kırkikindi yağışları denir.Bu yağışlar bölgedeki tahıl tarımı için önemlidir.




2-Cephe Yağışları::Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşması sonucu sıcak hava yükselerek soğur ve yağış oluşur.

-Bu yağış türü en çok orta kuşakta görülür.Bunun nedeni tropikal kökenli sıcak rüzgarlar ile kutup kökenli soğuk rüzgarların orta kuşakta karşılaşmasıdır.

Ülkemizde en çok Akdeniz Bölgesinde görülür.

-Türkiye'de en çok cephe yağışlarının görülmesinin sebebi Orta kuşakta yer almasıdır.




3-Yamaç Yağışları:Deniz veya okyanus üzerinden gelen nemli hava kütlesi yamaç boyunca yükselerek neme doyar ve yağışı oluşturur.

-Bu yağışların dünyadaki en güzel örneğine Muson Asyasında rastlanmaktadır.Yine batı rüzgarlarının orta kuşak karalarının batısında oluşturduğu yağışlarda bu türdendir.

-Ülkemizde bu yağışlara en çok Karadeniz ve Akdeniz kıyı dağları ile menteşe yöresinde rastlanmaktadır.





BU ÜÇ YAĞIŞ TÜRÜNDE DE ORTAK ÖZELLİK HAVA KÜTLELERİNİN YÜKSELEREK SOĞUMASI VE YAĞIŞ BIRAKMASIDIR.